Okunan Kitaplar Neden Unutulur? En Etkili 8 Kitap Okuma Tekniği

Kitap okumak, insanların hayal gücünü genişletir ve dünyaya farklı bir pencereden bakmalarını sağlar. Fakat yeterli verimin alınabilmesi için kitabın nasıl okunacağını ve kitap okuma tekniklerini iyi bilmek gerekir.

Öğrenmek için okumakla, okumak için öğrenmek arasında fark vardır. Kitap okurken, okumak için okuyorsanız muhtemelen nasıl okuduğunuz konusunda fazla düşünmemişsinizdir. Kitap okumak, oldukça basit gibi dursa da nasıl okunması gerektiğini öğrendikten sonra siz de bu farkı anlayacaksınız.

İyi bir kitap okumak başka bir dünyaya açılmaktır. Büyük krallıklara, bilinmeyen ülkelere, ürkütücü köşklere sürükler ya da keşfedilmemiş manzaralarla tanıştırır. Kitap okumak, hayatınızdaki sorunlardan bir an olsun kaçarak gevşemeniz için harika bir yol olmasının yanı sıra kelime dağarcığınızı arttırır, dünyaya bakış açınızı değiştirir. Bu bağlamda kitabı nasıl okuduğunuz da önemlidir. Bu yazımızda nasıl kitap okunması gerektiğinden tutun kitap okurken yapılan hatalara kadar detaylara ineceğiz.

? Kitap Nasıl Okunur, Nasıl Seçilmelidir?

Kitap okurken kendinizi düşünün ve kendinize şu soruyu sorun. “Gerçekten bir şey öğreniyor musunuz?” Cevabınız “evet” ise öğrenmek için okuduğunuz anlamına gelir. Ancak çoğu insan bu mentalde okuduğunu söylese de aslında gerçekten yeni bir şey öğrenmiyor. Peki, kitap nasıl seçilmelidir, bir kitabı anlamak ve akılda kalıcı hale getirmek için izlenmesi gereken yollar nelerdir? İşte detaylar…

1- Kitap Seçimine Dikkat Edin 

Kitap okumanızın amacı, nasıl okuduğunuzu belirler. Örneğin Tolstoy’un  “İnsan Ne İle Yaşar” romanı ile Platon’un “Devlet” kitabını okumak aynı değildir. Çünkü ikisinin hedefi farklı, konusu farklıdır. Burada şöyle bir paradoks çıkar; “hangi kitabı, ne amaçla okuyorsunuz? Amacınıza hitap etmeyen kitabı neden okuyasınız ki?”

Milyonlarca kitap vardır bu nedenle doğru kitabı bulma konusunda hataya düşeriz. Kitap okumaya başlarken ne tür kitapları sevdiğinizi iyi bilmeniz gerekir. Ne tür kitaplardan hoşlandığınızı bilmek, kitap okurken keyif almanızı sağlar. Bazı okuyucular fantastik türde kitap okumaktan hoşlanırken bazıları hoşlanmazlar. Bu nedenle kitap okurken nasıl bir dünyaya gitmek istediğinizi düşünün. Size heyecan verici bir macera romanı mı, fikirlerinizi geliştirebilmek için kişisel gelişim kitapları mı yoksa gerçek hayattan alıntılanmış karakterlerin yaşamlarında duygusal bir yolculuk mu?

Bu soruları cevaplayarak işe başlamak kitabı daha iyi anlamanıza ve hedefinize ulaşmanıza yardımcı olur. Hangi tür kitaplar ilginizi çekiyorsa o tür kitaplara yönelmelisiniz. Ancak sırf ilginizi çeken bir kitap okumanız, mutlaka beğeneceğiniz anlamına da gelmez. Bu yüzden beğendiğiniz tarzda bir kitabı okumadan önce ilk iki sayfasına (önsöz) göz atın. Yazarın tarzını beğenip beğenmediğinizi görmek için kitabın birkaç sayfasını okumak yeterlidir ve bu aynı zamanda kitap hakkında fikir edinmenizi sağlar.  

? İlginizi Çekebilir: Kitap Okumanın Faydaları: Mutlaka Okunması Gereken 40 Kitap Önerisi

2- Kitap Okumayı Rutin Hale Getirin

Kitap okumak, günlük ritüelleriniz arasında olsun. Günde en az bir saatinizi okumaya ayırmayı kendinize bir kural haline getirin ve bu kuralın dışına çıkmayın.

Uyumadan önce kitap okumak, üretkenlik açısından doğru değildir. Gün içinde beyniniz yorulur ve bilgiye doyar, bu nedenle okuduğunuz kitabının size hiçbir katkısı yoktur. Kafanızın daha az dolu olduğu bir zamanda (örneğin sabah işe giderken ya da ödev yapmaya başlamadan önce) kitap okumak daha uygundur.

3- Not Alarak Okuyun

Kitap okurken ihtiyaç duyduğunuz düşünceleri veya okuma sırasında ortaya çıkan düşüncelerinizi yazmak, okuma etkinliğini önemli ölçüde artırır. Tuttuğunuz bu notlar hafızanızda daha kalıcı olur ve kitapta gelişen önemli olayları kolayca hatırlamanıza yardımcı olur.

Ayrıca kitap okurken elinizde daima bir kalem bulundurun. Hoşunuza giden veya ilginizi çeken bir metinle karşılaştığınızda altını çizin. (Bu teknik her okuyucunun hoşuna gitmeyebilir, kitap çizmek hoşunuza gitmiyorsa yanınızda bir not defteri bulundurun ve önemli gördüğünüz yerleri not edin.) Bu teknikleri uygulamak daha etkili bir şekilde okumanıza yardımcı olur.

4- Kendi Hızınızla Okuyun

Doğru  şekilde okumak hızlı okumaktan geçmez. Tam aksine hızlı okumak gibi bir çaba içerisine girilmemesi gerekir. “Okuduğunuz kitabı anlamak; okunan miktara göre değil, okuduğunda anladığınız miktara göre belirlenir.” Eğer hiçbir şey anlamadan okuyorsanız sizin için hiçbir anlam ifade etmez. Sadece zamanınızı boşa harcamış olursunuz.

5- Okuduğunuzu Zihninizde Canlandırın

Ne okuduğunuzu daha iyi anlamak için anlatılan şayi kafanızda canlandırmak önemlidir. Neye benzeyebileceğini hayal etmek ve zihninizde kurgulamak okuduğunuzu daha iyi anlamanızı sağlar. Ayrıca, zihin gücünüzün gelişmesi de bir nebze de olsa buna bağlıdır.

Çoğu kitapseverler de şu tip şikayetler vardır. “Okuyorum ama aklımda hiçbir bilgi kalmıyor. Sanki kitabı okumamış gibiyim!” Bu tür şikayetlerin temel nedenlerinden biri de okuma esnasında zihnimizde o karakteri canlandırmamızdır.  Bu nedenle kitap bittikten sonra kalıcı olmasını sağlamak için zihinde canlandırma tekniğinin kullanılması gerekir.

6- Önceki Kitaplar Ya da Olaylarla Bağlantı Kurun

Her kitap okuduğunuzda yeni bir şeyler öğrenirsiniz. Yeni bir şeyi öğrenmenin ve anlamanın temel taşları, anladığınız bilgi parçalarıyla ilişkilendirmektir. Önceki metinlerden okuduğunuz şeylerin belirli kısımlarını, birbiriyle bağlantılar kurmak kitabı daha iyi anlamanızı sağlar. Bu yazımızda öğrendiğiniz teknikleri hayata geçirmek ve uygulamak, aklınızda tutmanın en iyi yollarından biridir. Okumak için değil de anlamak için okumanın katkısı çok fazladır. Bu nedenle olayları birbiriyle ilişkilendirerek okumak günlük hayatınızda problemle karşılaştığınızda pratik çözümler üretmenize de katkı sağlar.

7- Okuma Sırasında Duraklayıp Kendinize Sorular Sorun

Kitabı okurken, okuduğunuz şeyin kalıcı olmasını sağlamak için sık sık aralıklarla duraklamalar yapmanız gerekir. Okurken kendinize aşağıdaki soruları sorun.

1. Okuduğum kitap mantıklı mı?
2. Kitaptaki bilgiler benim bildiklerimle nasıl bir bağlantı var?
3. Yazar ne demek istiyor?
4. Eksik olduğum noktalar neler?

Okurken kendinize bu tip sorular sormak dikkatinizi yönlendirerek okunan materyali hatırlamak için güçlü bir teşvik sağlar. Yazarın ne anlatmak istediğini ve arkasındaki anlam bütünlüğünü bularak, düşünme sürecini daha etkili bir şekilde tamamlayacaksınız. Ayrıca bir sonraki metinde daha spesifik bilgiler bulmaya başlayacaksınız.

? İlginizi Çekebilir: Çocuklara Kitap Okuma Alışkanlığı Nasıl Kazandırılır?

8- Kitabı Bitirdikten Sonra Ana Fikirleri Bulun

Kitabı bitirdiniz, notlar aldınız, zihninizde canlandırdınız,  anlamak için okudunuz, kitabın altını çizdiniz ve kendinize sorular sordunuz. Artık kitap bittiğine göre, kitaptaki önemli fikirleri bulmanız gerekiyor.

Kitabı bitirdikten sonra kendinize şu soruları yöneltin;

1. Kitapla ilgili hatırladığınız en önemli şey neydi?
2. Kitabın ana mesajı neydi?
3. Bu kitaptaki fikirler neyle ilgili?
4. Bu kitabı okurken vermek istediği mesaj nedir?
5. Bu kitaptaki karakter ben olsaydım nasıl bir yol izlerdim?

“Nedir?” ile başlayan sorulara cevap bulabiliyorsanız kitabı etkili bir şekilde okuduğunuz anlamını gelir. Yukarıda bahsettiğim maddeleri uyguladığınız takdirde kitabın hakkını verdiniz demektir. İyi bir kitabı on kez okumak, tek seferde on kitap okumaktan daha iyidir.

? Size naçizane tavsiyem kitap okurken keyif alarak okuyun. Kitap okumak sadece harflerin bileşkesinden ibaret değildir. Altında derin anlamlar yatar ve okuyucuya çok şey katar. Bilginin bu kadar kolay ulaşılabildiği bir çağda yaşarken,  tembellik yapıp kitap okumaya vakit ayırmamak kendinize yapacağınız en büyük haksızlıktır. Bu hayata bir kez geliyorsunuz ve değişik dünyaların içinde yer almak ya da bir konu hakkında fikir sahibi olmak istemez misiniz?

Çok sevdiğim bir edebiyatçılardan biri olan Sabahattin Ali’nin sığındığı tek şey kitaplarıydı. Ve onu bugün önemli bir yazar yapmasını sağlayan şey de okuduğu kitaplarıydı. Sizi de “siz” yapan şeyler de kitaplarınız olsun.

Kitap okumanın tekniklerini öğrendiysek o teknikleri neden kullanmak gerektiğini de öğrenmenin vakti geldi.

?  Kitap Neden Okunur?

Neden okuyoruz ve neden okumalıyız? Kitap okumak zevkli bir iştir. En ağır fantastik kitaptan, en romantik aşk kitabına, kişisel gelişim kitaplarından her satırında ağlatan bir roman bile aslında kişiye bir türlü zevk verir. Bunun yanı sıra yaşam becerilerinizi donatır. Ayrıca kitap okumak öncelikle başta bilgi edinmek, fikir sahibi olmak için okunur. Daha sonra kitaplar, dünyaya bakış açısını, görüşünü, değerleri, inançları, kişisel felsefeyi şekillendirilmesine yardımcı olur. Ve tüm bu etkenler kuşkusuz genel olarak yaşam standartlarını etkiler.

İlginizi Çekebilir: Sabahattin Ali Kimdir, Biyografisi, Kitapları [GÜNCEL]

? Kitap Okumak Kişiye Ne Kazandırır?

Kitaplara şans vermek; düşünme yeteneğini, hayal gücünü ve pratik akıl yürütmeyi geliştirir. Okuduğunuz esnada zihinde herhangi bir kahramanı ya da kişiye kurgulamak, kendinize ideal imaj yaratmanızı sağlar. Daha sonra bu imajı gerçek hayatınıza uyarlayarak kendinize yeni bir model kazandırabilirsiniz.

Düzenli kitap okumak birçok kapının kilidini açar. Kafanızdaki seslere cevap bulmanızı sağlar, çünkü olayları birbiriyle bağlantı kurma yetkinliğine sahip olmuşsunuzdur.

Kitaplar insanlara kendilerini geliştirmeleri ve kendilerinde gözle görülür sonuçlar elde etmeleri için ilham verir ve onları motive eder. Kitaplar, dünya algısının daha önce hiç bilmediğimiz yeni yönlere kapı açar. Zihninizi daha önce bilmediğiniz yeni yönlerini keşfetmenize ilham verir. Karşılaştığınız bir probleme çözüm bulmaya yardımcı olur.

Düzenli kitap okuyan biri, fiziksel ve ruhsal anlamda insan üzerinde olumlu etkiye sahiptir. Yazının devamda bu etkilere değineceğim…

? Kitap Okumanın Faydaları Nelerdir?

Günümüzde çoğu insan, teknolojinin getirdiği rahatlık ile kitap okumaya daha az vakit ayırmaya başladı. Ancak televizyonda dizi izlemek ya da bilgisayarda vakit geçirmek yerine kitap okumayı seçenlerin daha başarılı bir hayatı olduğu saptandı.

Gerçek anlamda kitap okuyan biri zevk alma çığırlarının ötesine geçerek kendi üzerinde gözle görülür bir biçimde bu etkileri fark eder. Çocukluk yaşlardan itibaren  kitap okuma alışkanlığına sahip olmak hem fiziksel anlamda hem de ruhsal anlamda fayda sağlar. İşte, kitap okumanın faydaları…

1- Kitap Okumak Kelime Dağarcığını Geliştirir

Düzenli olarak kitap okuyan ve okurken doğru teknikler uygulayan kişinin kelime dağarcığı gelişir. Okunan kitapta birçok bilinmedik kelimelerle karşı karşıya kalınır. Bu yabancılık çektiğiniz kelimelerin anlamlarını araştırdığınız takdirde kurulan cümle yapısı bile farklılık gösterir. Ayrıca, okumak sadece kelime dağarcığını geliştirmekle kalmaz okur yazarlığınıza da büyük ölçüde fayda sağlar.

2- Etkili İletişim Kurmayı Sağlar

Kitap okumak, cümle kurma kabiliyetini geliştirirken, konuşma biçiminizi de aynı doğrultuda artırır. Kitap okumayı hayatının bir parçası haline getiren kişiler konuştuklarında daha yalın ve net cümleler kullanır ve kendini daha iyi bir şekilde ifade eder. Bu da diğer insanlardan sıyrılıp insanlar üzerinde iyi bir izlenim bırakmanızı sağlar

3- Daha Özgüvenli Olursunuz

Hem etkili konuşup hem de diğer kişilerden sıyrılarak dikkatleri üstüne çeken kişilerin,  özgüveni yüksektir. Bir konu üzerine konuşulduğunda yüksek bir performans gösterdiğinizde daha özgüvenli davranırsınız ve başkalarının sizin derin bilginizi takdir etmesini sağlar ki bu da benlik duygunuzun artmasını sağlar.

4- Sinir ve Stresti Azaltır

Günlük yaşantımızda yoğun iş temposunun getirilerinden biri sinir ve strestir. Kitap okuyan biri farklı dünyalara geçiş yaparak kendini metnin ritmine kaptırarak sakinleşir. Ruhun dinginliğine götürür ve zihninizde yeni limanlara yelken açar.

5- Zihni Güçlendirir

Bilimsel verilere göre kitap okuyan biri zihnini güçlendirerek hastalıklara karşı daha korunaklı olur. Okuma esnasında beyin adeta jimnastik yapar ve unutkanlık gibi hastalıkların önüne geçer. Ayrıca diğer bir bilimsel açıklamaya göre beyin yaşlandıkça, insan vücudu daha hızlı yaşlandığı yönünde açıklamalar yapıldı. Kitap okumak beynin sürekli çalışmasını sağladığı için yaşlılığı erteler.

?”Okuduğum Kitapları Unutuyorum”

“Okuduğum kitapları unutuyorum, neden?” Kitap okuyucularının genelinde görülen bir durum, bir önceki akşam okuduğu kitabı sabah olunca hatırlamamasıdır.

Kitap okumak oldukça önemli bir eylemdir. Zihinsel gelişimi arttırdığı gibi hemde günlük iş temposundan arda kalan vakitlerde bizi farklı yolculuklara sürükler. Okuduğunuz her şey kafanızda  yeni bilgilerle doldurur ve ne zaman işe yarayacağını asla bilemezsiniz. Her açıdan insanlar için bulunmaz altın mahiyetinde olan kitaplar sayesinde öğrenilen her bilginin kelime dağarcığını geliştirmekten tutun kendini ifade etme biçimine kadar etkilidir.

Peki, okuduğunuz kitaplar aklınızda ne kadar süre kalıyor? ya da Okuduğumuz kitapların çoğunu neden unutuyoruz? bu soruların cevabını siz değerli okuyucularım için araştırdım. Gelin hep birlikte derlediğim yazıyı inceleyelim…

? Okunan Kitaplar Neden Unutulur?

Kitap okurken oldukça dikkatli olunması gerekir. Çünkü okuma tekniğini bilmeden sayfaları okumaya başladığınız da kalıcılığını yitirerek, ilerideki dönemlerde  aklınızda kitaba dair bir şey kalmamasına yol açar. Sonrasında da “okuduğumu unutuyor” gibi söylemlerde bulunmaya başlarsınız. Bu tarz sorunlarla karşılaşmamak adına işi ehillerin’den öğrenmekte fayda var.

Uzmanlar tarafından yapılan araştırmaların sonucuna göre, beynimizde unutma eğrisi adı verilen bir bölge vardır. Eğer okuduğunuz  bir metni ya da eser üzerinde  yüzeysel bir çalışma, tekrar, not alma, altını çizme, üzerinde yorum yapma ya da tahlil etme gibi taktikler uygulanmazsa unutma eğrisi denilen bölge devreye girer ve okumaların yarısından fazlasını siler.

Okuduğunuz kitapların yüzeysel okuduğunuz takdirde unutmam dediğiniz her metni unutabilirsiniz. Bu nedenle yukarıda bahsettiğim kitap okuma taktiklerini uygulayarak en etkili şekilde okursunuz.

İlginizi Çekebilir: Türk ve Dünya Edebiyatının En İyi 10 Aşk Kitapları

? Kitap Okumakla İlgili Sık Sorulan Sorular